ਬਠਿੰਡਾ, 9 ਅਗਸਤ 2024: ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵਰਦਾਨ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਤਾਂਬੇ, ਪਿੱਤਲ ਅਤੇ ਕਾਂਸੀ ਦੇ ਸੁਨਿਹਰੀ ਯੁੱਗ ਨੂੰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਅਤੇ ਸਟੀਲ ਨੇ ਨਿਗਲ ਲਿਆ ਹੈ। ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪਿੱਤਲ ਵਗੈਰਾ ਦੇ ਭਾਡਿਆਂ ਨੂੰ ਤ੍ਰੀਮਤਾਂ ਬੜੇ ਸ਼ੌਕ ਨਾਲ ਵਰਤਦੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਅਤੇ ਸਟੀਲ ਤੋਂ ਬਣੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਹੈ । ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਇਹ ਵਿਰਾਸਤੀ ਭਾਂਡੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰਸੋਈਆਂ ’ਚੋਂ ਗਾਇਬ ਹੋਕੇ ਨੁਮਾਇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਬਣਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ। ਉੱਪਰੋਂ ਨਵੀਂ ਹਵਾ ’ਚ ਜੰਮੀਆਂ ਜਾਈਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪਿੱਤਲ ਕਾਂਸੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਤਾਂਬੇ ਆਦਿ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਮਾਂਜੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਪਾਸਾ ਅਤੇ ਨੱਕ ਬੁੱਲ੍ਹ ਵੱਟਣ ਕਾਰਨ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਸਿਲਵਰ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਨੇ ਸਰਦਾਰੀ ਕਾਇਮ ਕਰ ਲਈ ਹੈ।
ਰੌਚਕ ਤੱਥ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜੋਕੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਚੋਂ ਜਿਆਦਾਤਰ ਨੂੰ ਪਿੱਤਲ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਤਾਂ, ਗਾਗਰਾਂ, ਦੋਾਣੇ, ਡੋਹਰੇ, ਬਾਲਟੀਆਂ, ਕੰਗਣੀ ਵਾਲੇ ਗਿਲਾਸ, ਸੁਰਾਹੀਦਾਰ ਜੱਗ, ਕਾਂਸੀ ਤੋਂ ਬਣੀਆਂ ਵੱਟਦਾਰ ਕੌਲੀਆਂ, ਤਾਂਬੇ ਤੇ ਕਾਂਸੀ ਦੇ ਛੰਨਿਆਂ ਤੇ ਗੜਵੀਆਂ ਬਾਰੇ ਮੁਕੰਮਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਵਰਤਾਰੇ ਦਾ ਇੱਕ ਮੰਦਭਾਗਾ ਪੱਖ ਇਹ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ’ਚ ‘ ਭੂਆ ’ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਭਤੀਜੀ ਨੂੰ ‘ ਸਰਵਣਮੱਟ ’ ਦੇ ਰੂਪ ’ਚ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪਿੱਤਲ ਦੀ ਬਾਲਟੀ ਵੀ ‘ ਸਟੀਲ ’ ਨਾਂ ਦੇ ਦੈਂਤ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹ ਗਈ ਹੈ। ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਤੇ ਕਈ ਲੜਕੀਆਂ ‘ਸਰਵਨ ਮੱਟ’ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕੀਆਂ ਜਾਂ ਜਵਾਬ ਸੀ ਮੰਮੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਊਗਾ। ਕੁੱਝ ਸ਼ਹਿਰੀ ਨੌਜਵਾਨ ਵੀ ਪਿੱਤਲ ਦੀਆਂ ਵਿਰਾਸਤੀ ਵਸਤਾਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਵੀ ਢੁੱਕਵਾਂ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕੇ।
ਕਾਲਜ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ ਬੌਨ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਡਿਨਰ ਸੈਟਾਂ ਬਾਰੇ ਤਾ ਵਿਸਥਾਰਪੂਰਵਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਪਰ ਉਹ ਪਿੱਤਲ ਦੀਆਂ ਥਾਲੀਆਂ ਕੌਲੀਆਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ। ਜਤਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਲੜਕੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿੱਤਲ ਦੀਆਂ ਇਹ ਵਸਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਵਿਰਸਤੀ ਮੇਲੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਖੀਆਂ ਸਨ। ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਪਿੱਤਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘਟਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ‘ ਭਾਂਡੇ ਕਲੀ ਕਰਨ ’ ਵਾਲੇ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਮਾਰ ਪਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਿੰਡਾਂ-ਸ਼ਹਿਰਾਂ ’ਚ ਭਾਂਡੇ ਕਲੀ ਕਰਾ ਲਓ ਦੀਆਂ ਅਵਾਜਾਂ ਬੀਤੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਬਠਿੰਡਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ’ਚ ਕਰੀਬ ਦੋ ਦਰਜ਼ਨ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਲੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰੀਗਰ ਸਨ ਜੋ ਵਕਤ ਦੀ ਗਰਦਿਸ਼ ’ਚ ਗੁੰਮ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ।
